„Svici sa Mrtvog mora“ ili „Kumranski spisi“ sastoje se od oko 900 dokumenata, uključujući i tekstova iz Hebrejske Biblije, koji su otkriveni između 1947. i 1956. u 11 pećina u okolini Kumrana u blizini drevnog naselja Khirbet Kumran, na sjeverozapadnoj obali Mrtvog mora.
Tekstovi su od velikog povijesnog i religijskog značenja pošto sadrže jedine poznate preživjele kopije biblijskih dokumenata nastalih prije 100. p. n. e. te sadrže dokaze o značajnoj raznolikosti vjere i prakse unutar kasnog Drugog Hrama judaizma. Napisani su na hebrejskom, aramejskom i grčkom jeziku, većinom na pergamentu, ali neki su napisani i na papirusu. Ovi spisi većinom datiraju između 150. p. n. e. i 70. n. e. Svici su većinom poistovjećeni sa drevnom jevrejskom sektom zvanom eseni, no neki noviji naučnici sumnjaju u njihovu povezanost sa spisima.
Svici sa Mrtvog mora su podijeljeni u tri grupe
Svici sa Mrtvog mora su tradicionalno podijeljeni na tri grupe: „biblijski“ rukopisi (kopije tekstova Hebrejske Biblije), koji tvore oko 40% identificiranih spisa; „apokrifne“ ili „pseudepigrane“ rukopise (poznati dokumenti iz razdoblja Drugog Hrama poput Enoha, Jubileja, Tobita, Siraha, nekanonizovanih psalama, itd., koji nisu postali službeni dio Biblije), koji tvore oko 30% identificiranih spisa; i „sektarijanskim“ rukopisima (prethodno nepoznatim dokumentima koji govore o pravilima i vjerovanjima određene grupe ili grupa unutar šireg judaizma) kao što je „Pravilo o zajednici“, „Spis o ratu“, „Pesher“ (hebrejski pesher פשר = „objašnjenje“) o Habakuku, i „Pravilo o blagosolovu“, koje čine oko 30% identificiranih spisa.
Prije 1968. godine, većina poznatih spisa i fragmenata su bili smješteni u Rockefellerovom muzeju (prethodno poznatom kao Palestinski arheološki muzej) u Jeruzalemu. Nakon Šestodnevnog rata, spisi su premješteni u Hram knjiga, kod izraelskog muzeja.
Objavljivanje spisa
Objavljivanje spisa je trajalo desetljećima, pa je stoga takvo zakašnjenje bilo predmet raznih akademskih kontroverzi. Do 2007. godine, dvije knjige se još moraju upotpuniti, dok cijela serija, „Otkrića u judejskoj pustinji“, ima ukupno 39 knjiga. Osim u Izraelu, neki se svici nalaze u univerzitetu u Chicagu u sklopu Orijentalnog instituta, Princetonskog teološkog seminara, u univerzitetu Azusa Pacific i u rukama privatnih skupljača.
Prema Oxfordovom vodiču za arheologiju, Kumranski spisi, koji uključuju barem fragmente od svake knjige Starog zavjeta, izuzev Knjige o Esteri, omogućavaju stručnjacima mnogo stariji poprečni presjek tradicije skripte nego onaj koji je bio prije moguć. Oko 35% biblijskih spisa su gotovo identični tradicionalnim hebrejskim tekstovima Starog zavjeta s 10% tradicionalnim grčkim i samaritanskim, dok ostatak izlaže gotovo dramatičnu razliku i u jeziku i u sadržaju.
U svojem opsegu tekstovnih varijanti, kumranski spisi su natjerali znanstvenike da razmisle o ustaljenim teorijama o razvoju modernog biblijskog teksta od samo tri rukopisne porodice: Mazoretski tekst, hebrejski original Septuaginta i Samaritanska Tora. Postaje jasno da je Sveto pismo Starog zavjeta bilo izrazito tečno sve do biblijske kanonizacije koja se dogodila oko 100 godine n.e.
U proljeće 1947. godine na području Kumrana mladi pastir je tražeći ovce došao do ulaza u nepoznate pećine. Kad su mu se oči privikle na mrak ustanovio je da se pred njime nalaze brižno posloženi ćupovi. Iako tamo nije naišao na nikakvo zlato, otkrio je da se u ćupovima nalaze stari spisi prepuni prašine.
Svici sa Mrtvog mora sadržavali dijelove biblijskih knjiga
Prvih sedam svitaka koje su pronašli pastiri je ubrzo završilo na Hebrejskom univerzitetu u Jeruzalemu, a ushićeni znanstvenici sa svih strana svijeta došli su u Kumran i počeli istraživati ostale okolne pećine. Potraga je urodila plodom i omogućila očuvanje desetaka tisuća novih fragmenata među kojima su bili dijelovi Biblije stariji od svih do tada poznatih na originalnom hebrejskom.
U pećinama pored Mrtvog mora pronađeni su svici koji su na sebi sadržavali dijelove tekstova svih biblijskih knjiga, osim one o Ester, koji su stariji od svih ostalih poznatih jevrejskih biblijskih zapisa. Ovakva velika starost svitaka odmah je nametnula dva velika pitanja. Prvo je bilo ono o prvobitnim vlasnicima tih spisa, a drugo da li će ti originalni tekstovi otkriti neke do tada nepoznate podatke koji nisu uključeni u konačnu verziju Biblije.
Prema svim provjeravanjima može se zaključiti da su svici pripadali odvojenoj religijskoj zajednici koja se držala po strani od ostalih. Početkom 68. godine u kumransko područje dolazi vojska rimskog generala Vespazijana kako bi ugušila jevrejsku pobunu, pa se s pravom može pretpostaviti da su upravo tada svici sa Mrtvog mora bili sakriveni u pećine.
IZVOR: bwmistery.blogspot.com
